Year of grant: 2018 Research Area: Náttúra og náttúrutilfeingi Project type: Verkætlan Project title: Botndjórasamfeløg - Eitt føroyskt sammetingargrundarlag Grant number: 0451 Project manager: Gunnvør á Norði Institution/company: Verkætlan á Fiskaaling Other participants: Erna Joensen, Eirikur Danielsen, Lena Ziskason, Ingvard Fjallstein, Pia Kupka Hansen og Gunhild Borgersen Project period: 01.08.2019-31.10.2020 Total budget: kr. 648.859 Grant from the FRC in DKK: kr. 423.648 Project description: Original: The European Water Framework Directive (WFD), which was adopted in 2000, has changed water management in all member states of the European Union. Prior to the WFD most assessment systems were generally not reference- based. Today most European countries have validated benthic quality indices based on deviations from locally established and internationally calibrated baselines that classify the ecological quality (EcoQ) into five categories; High, Good, Moderate, Poor or Bad. The Faroe Islands are not a member state of the European Union, and thus the management is not adapted to the WFD. However, regular investigations have been conducted on the infauna community of soft sediments in Faroese fjords since 1998 as a part of the national monitoring program on the environmental effects from aquaculture. The monitoring programme involves duplicate samples of the infauna community and sediment quality parameters at reference stations located at least 500 m away from the farming areas. Thus, they are not directly impacted by the aquaculture activity and might serve as a baseline in environmental monitoring. In this project, the infauna communlty of all samples from reference stations (~140 dublicate samples) will be analysed. The ecological quality will be investigated by the benthic quality indices applied in the Aquaculture Stewardship Council Salmon Standard and In the Norwegian "Klassifisering av miljøtilstand i vann” as well as other indices. Additional knowledge, such as the organic carbon content, the copper and zinc content, sediment grain composition, water depth and hydrodynamics settings will also be considered when testing the performance of the indices in the search for a Faroese baseline for benthic quality according to the WFD. Final Botndjórakanningar á firðum eru eitt sera hent amboð, tí tær kunnu siga nógv um dálkingarstøðið á botninum, alt eftir nøgd og samanseting av botndjórunum. Hettar tí at summi botndjór eru sera mótstøðufør og kunnu liva leingi í einum dálkaðum botni, meðan onnur botndjór eru meiri viðkvom og vilja hvørva so hvørt sum dálkingin økist. Fyri at kunna meta um vistfrøðiligu støðuna á einum botni, t.e. kanna um botnurin er ávirkaður, er tó neyðugt at kenna støðuna, tá botnurin ikki er ávirkaður, tí neyðugt er at hava eitt sammetingargrundarlag. T.v.s at man metir hvussu nógv botnurin víkjur frá tí náttúrligu vistfrøðiligu støðuni. Fleiri botndjórakanningar eru gjørdar á føroysku firðunum, við tí endamálið at meta um botnurin er ávirkaður, t.d. hava alifeløgini síðani 1998 gjørt botndjórakanningar sum partur av teirri umhvørviseftiransing. Trupult hevur tó verið hjá Umhvørvisstovuni, sum er umhvørvismyndugleikin, at meta um dálkingarstøðuna út frá hesum botndjórakanningum, vegna vantandi vitan um tað náttúrligu støðuna, og tá man ikki veit hvussu botnurin eigur at síggja út, er tupult at meta um hann er broyttur. Tískil tóku Fiskaaling og Umhvørvisstovan stig til hesa verkætlan, hvørs endamálsorðing var: Ber tað til at staðfesta tí náttúrligu vistfrøðiligu støðuna hjá botndjórum á føroysku firðunum út frá botndjórakanningum sum longu finnast? Og um so er, hvussu sær tann náttúrliga vistfrøðiliga støðan út á føroysku firðunum. Vit fingu atgongd til 870 botndjórakanningar tilsamans, men aftaná umfatandi góðskukrøv til kanningarnar, fyri at tryggja at hesar umboða eina ódálkaðan botn, bleiv niðurstøðan tann, at 196 botndjórakanningar, tiknar um alt landi, eru egnaðar at nýta til at lýsa tí náttúrligu vistfrøðiligu støðuna í mun til botndjór á føroysku firðunum. Til at lýsa tí náttúrligu vistfrøðiligu støðuna hjá botndjórum á føroysku firðunum fyri hesi 196 botndjórakanningum, blivu lívfrøðilig indeks, sum grannalond okkara, sum vit oftani samanbera okkum við nýtt, t.e. lívfrøðilig indeks ment fyri Norra, Skotland, Danmark og Svøríki. Lívfrøðilig indeks eru støddfrøðiligar líkningar, sum útyvir at innihalda upplýsingar um tal av djórasløgum (S) og tal av djórum (N), eisini innihalda upplýsingar, sum lýsa fjølbroytni og lutfallið millum viðkvom og mótstøðufør djórasløg. Okkara greining vísti, at tann náttúrliga vistfrøðiliga støðan í mun til botndjór á føroysku firðunum er ørðvísi enn tann náttúrliga vistfrøðiliga støðan í grannalondum okkara. Tó lógu vit tættast at tí náttúrligu vistfrøðiligu støðuni í Norra. Okkara greining vísti eisini, at botnslag, dýpi og innihaldið av lívrunnum tilfar er týðandi fyri, hvussu eitt borndjórasamfelag sær út. Í mun til botnslag vísti greiningin, at sand-/grúsbotnar hava signifikant fleiri djór (N) og eitt signifikant hægri indeksúrslit samanborið við leir-/siltbotnar. Innihaldið av lívrunnum tilfari er av sera stórum týdningi fyri djóralívsfjølbroytni, tí tess meira lívrunnið tilfar er til taks, størri verður iltnýtslan hjá bakterium á botninum, sum kann føra við sær ilttrot og framleiðslu av eitrandi evnum, t.v.s.verri livilíkindini hjá botndjórunum. Greiningin vísti, at jú hægri gløðitapið er í sedimentinum, t.e. jú hægri innihaldið av lívrunnum tilfari er, jú lægri gerast indeksvirðini, t.e. at vistfrøðiliga støðan versnar. Innihaldið av lívrunnum tilfari økist við dýpinum, og greiningin vísti eisini, at jú djúpari sýnini eru tikin, serliga tá sýnir eru tikin djypri enn 50 metra dýpi, jú verri gerast indeks úrslitini. Næsta stig verður nú at menna eina flokkingarskipan fyri botndjór á føroysku firðunum, sum tekur útgangsstøðu í tí náttúrligu vistfrøðiligu støðuni á føroysku firðunum, soleiðis at tá ein botndjórakanning verður gjørd, kann man, alt eftir hvussu nógv kanningin víkjur frá tí náttúrligu vistfrøðiligu støðuni, flokka støðuna á botninum sum ávikavist sera góð, góð, tolulig, vánalig ella sera vánalig. Úrslitini frá hesari verkætlan hava tí stóran tydning fyri at umhvørviseftiransingin á teimum føroysku firðunum skal kunna virka til fulnar. Project status: Liðug Project output: Vísindaligar greinar, bøkur, ritgerðir v.m.: Botndjór-eitt føroyskt sammetingargrundarlag, Fiskaaling rit 2020-16 https://www.fiskaaling.fo/media/2494/2020_botndj%C3%B3rasamfeloeg.pdf Onnur úrslit, t.d. ikki kunngjørdar greinar, patentir, telduskipanir, frumsnið og nýggjar mannagongdir: Úrslitini frá øllum bontdjórakanningunum er koydar inn í ein dátugrunn, sum Umhvørvisstovan menti. Umhvørvisstovan hevur boytt mannagongd soleiðis, at hvørja ferð ein nýggj botndjórakanning verður gjørd, verða úrslitini tøppaði inn í dátugrunnin beinanvegin. Hettar ger umhvørviseftiransingina nógv smidligari ha umhvørvismyndugleikanum. Havbúnaðarfelagið og Umhvørvisstovan hava játtað at fíggja eitt víðariarbeiði av hesi verkætlan, har ein føroysk flokkingarskipan fyri botndjór á føroysku firðunum skal mennast, sum tekur útgangsstøði í úrslitunum í hesari verkætlan Almannakunngerðing uttan fyri vísindaliga umhvørvið, t.d. fyrilestrar, tíðarrit, greinar í bløðum, sjónvarp og útvarp: Í sambandi við vísindavøku á ferð, sum Granskingarráðið skipar fyri, blivu úrslitini frá hesari verkæltan løgd fram á almennum fundi á meginskúlanum í Hovi. Eisini blivu úrslitini løgd fram á sjálvari vísindavøkuna, sum seinni verður víst á Kringvarpinum. Goymsla og atkomurættur til innsavnaðar dátur: Umhvørvisstovan eigur dátugrunnin, har allar dáturnar liggja. Um ynski er at fáa atgongd til hesar dátur ber til at venda sær til Umhvørvisstovuna, sum síðani viðger umbønina sambært galdandi reglum. << Back |
Administration Faroese |